Warsztat z dr Markiem Kaczmarzykiem: Szkoła memów. Czym są memy i co mają wspólnego ze szkołą?

Memy są "genami kultury". Ich przykładami są idee, melodie, plotki, teorie naukowe czy elementy programu nauczania. Memetyka natomiast, jest dyscypliną w której o kulturze myślimy w kategoriach darwinowskiego doboru naturalnego. Nie chodzi tu jednak, o znaczenie biologicznego podłoża, a raczej o proces dystrybucji informacji. Mem to każda przekazywana kulturowo informacja, zmieniająca przystosowawczą wartość jednostki. Podobnie jak geny, tworzą indywidualny zespół aktywnych kompetencji zwany memotypem. Proces nauczania i wychowania to właśnie budowanie memotypu.

Z tej perspektywy szkoła jest miejscem w którym wybiórczo wspieramy określone memy i tworzone przez nie kompetencje. Programy nauczania można traktować jako arbitralnie wybrane zestawy memów które dorośli uważają za niezbędne w przyszłym życiu swoich podopiecznych. Rzecz w tym, że podobnie jak w ewolucji biologicznej, tak i w ewolucji kultur decydujące znaczenie w przetrwaniu memów mają nie intencje, a warunki środowiska. Szkoła jest dla memów rodzajem ekosystemu, tyle że na jego kształt znaczący wpływ mają działania nauczycieli. Warto znać zasady dystrybucji memów oraz konsekwencje naszych działań.

W trakcie szkolenia:

• dowiemy się, czym są memy i memetyka;

• zrozumiemy związek pomiędzy warunkami panującymi w środowisku szkolnym a skutecznością nauczania;

• poznamy zasady ewolucji memów i nauczymy się wykorzystywać je w planowaniu procesu dydaktycznego;

• odpowiemy między innymi na pytania: czy dzieci potrzebują rówieśników, oraz dlaczego to gwiazdor kinowy, a nie nauczyciel staje się autorytetem.

Czas szkolenia: 6h

Marek Kaczmarzyk prowadzi szkolenia z zakresu neurodydaktyki, memetyki i dydaktyki ewolucyjnej. Od ponad dziesięciu lat szkoli w zakresie biologicznych i memetycznych podstaw transferu składników kultury, w tym procesu edukacji. Stara się patrzeć na te zagadnienia z perspektywy najnowszych osiągnięć neurobiologii oraz biologii ewolucyjnej. Te dwie dyscypliny łączą się w ciekawy sposób z socjologią, psychologia i antropologią kulturową tworząc niespotykaną dotąd przestrzeń dla opisu ludzkiej kondycji. Jedną z form tego opisu jest memetyczna wizja kultury jako autonomicznego systemu zdolnego do adaptacji i ewolucji.

Taka perspektywa pozwala spojrzeć na znane zjawiska w nowy sposób. Daje szanse na to żeby zobaczyć i zrozumieć więcej. Uważa, że znajomość podstaw funkcjonowania naszych społecznych mózgów pozwala na właściwe wyznaczanie celów i ułatwia ich osiąganie. Daje też właściwą perspektywą wobec granic naszych możliwości i potwierdzalności, bez której po prostu trudno dzisiaj żyć.

Interesuje go przyszłość w każdym możliwym wymiarze. Teoria edukacji jest dla niego niepełna jeśli nie uwzględnia niewiadomej jaką niesie jutro a 20 lat pracy jako czynny zawodowo nauczyciel dało mu pewność, że w przyszłości przydają się nawet najbardziej szalone pomysły i nietuzinkowe rozwiązania. Kiedy trzeba trochę przyspieszyć, wkłada rolki i stara się wyprzedzić na nich najtrudniejsze sprawy. Ruch ułatwia myślenie. Uważam, że dobra książka, kawa i towarzystwo bez trudu mogą zastąpić dalekie podróże. W tym konkretnym miejscu zawsze więcej jest ciekawych rzeczy niż można ogarnąć a przemieszczanie się zanim to nastąpi to tylko strata czasu… W wolnych chwilach pisze książki, w których stara się popularyzować wiedzę niezbędną do przyjęcia proponowanego przez niego punktu widzenia. Czasem jednak ramy popularnonaukowych tekstów nie są w stanie pomieścić wszystkiego. Wtedy sięga poza granice, po możliwości jakie daje powieść.